A MANPHA NU-MEI
- Awon Hangsing
- May 10, 2020
- 5 min read

Nidang lai pek in Levi mi pasal khat in mei (concubine) a nei a, amei nu bel a pa’n a zuak ahi. Bangziak hiam chih bel theih ahi kei. Numei nu tuh angkawm in a nokik hi. Mosi dan ah angkawmte suang ah denlup ding chih hinazenpi bangziak a denglum lou uh ahia? Kha li lam a om khit in Levimi’n a mei sam kik ding in a kuan hi. Amei nu pa’n levi pa amuh in akipak mahmah hi. Bangziak a kipak? Levi pa’n ahih ding mah piching tak a hong sem a chih ziak hia? Ahih kei leh a tanu a zuak vuak hilou, nuthoi khat kem ding zahlak huai asak ziak? I theikei. Ni bangzah hiam a tam nung un nitaklam khat hong kipan khia ua, Gibeah kichi Benjamin namte omna khua ah hong tung uh hi. Lampi khong a giahmai a tuplai un, putek khat in awlmoh tak in a inn ah giak ding in ana pi hi. Gibeah mite’n mikhual om ahi chih a theih un ahong paikhawm ua, putek pakiang ah aluppih ding ua pekhe ding in a ngen uh hi. Putek pa’n amau kiang ah “Ka tanu kuamah toh lumkhawm kha neilou (virgin) leh hiai ah amei nu aom a, amau luppih zaw un” a chi hi. Den a awlmoh tak a ka inn uah hong giak un chi putek pa’n levi pa sang a numei tegel gamsa antah bang a atah mawk, ngia bellam vun silh mah ahong bang hi. A khomite a utkei ua, pasal pa hon pekhia un a chiteitei uh hi. Sodom leh Gomorrah khomite gitlouh dan lungsim ah ahong lian mahmah kasa hi.
Huchia husa om vengvung laitak in, levi pa’n a meinu khut ah akai a gamsa gilkial bangmai pasal honlak ah asawnlut hi. Huai pasal hon ten numei tuh hehpihna kici himhim tellou in ana baan khoih ua, avek un a gimgawp matan uh a pawngsual uh hi. Numei nu bah gawp chih ahi kei a, amau tawlgawp akichih tak un lampi lai ah vuaktang, liam leh bah in taisan uh hi. Numei nu’n a lungtang toh pang in a thaneih teng in awl in a pasal tun na mun naih phei a, kong bul ah khophawklou in puk hi. Levi pa bel nuamsa tak in a ihmu a, awlmohna leh kisiamlouh tanna om hetlou in ihmu tuh a hong thou hi. Pai ding chia innkong ahon leh a meinu leilak ah ana lum tuh a mu a “thou in, I pai di” chi in hehpihna tellou in sawl hi. Numei nu si hia hing hia I thei kei, amah apan thawm bangmah a omlouh tak in Levi pa’n a sabiltung tung ah a koih tou hi. A inn uh a tun in temta a lakhia in a mei nu tuh seh sawm-leh-nih a suah hi. Seh sawm-leh-nih te Israel nam sawm-leh-nih te lak a thon vek hi.
Hiai Tangthu crime and detective hiam, novel minthang tangthu hiam, fantasy fiction movies hiam ahi kei. Laisiangthou apan tangthu, Tanglai Israel te’n kumpi leh heutu gina neilou a akivaihawm hunlai ua thiltung ahi. Lungkham huai leh khasiat huai tangthu ahi a, Pathian hoihna leh iitna koi a om hiam chih hon ngaihtuahsak hi. Hiai Tangthu kasim in ka hehtha a suak a, levi pa mei nu ka lainat a, Mihing hichituk a khel lawmlawm tel chihte bang hon ngaihtuah sak hi. A Tangthu I etsuak leh Levi pa meinu kampau khat leng ki gelhlou hi. Laisiangthou ah numei genthei leh bawlsiat tawpkhawk tuak a kigelh ahih lai a, amin leh kampau khatbek muh ding om hetlou tuh Pathian in bang deihna nei hiam chih hon ngaihtuah sak hi. Numei nu lungsim ding bawlsak leng “Toupa koi ah om na hia? Ittu Pathian hilou na hiam? Toupa ka nang a ding a ka manphat na khat leng omlou hiam?” chih dotna a dong ngei ding in ka gingta hi.
Hiai khasiat huai tak thiltung ka sim kawm in ngaihtuahna apai sau mahmah mai. Toupa’n numei te manphat na neucik le neilou leh huaise tak a bawl theih dia hon phal ahi mah diam? chi’n ka ngaihtuah vungvung hi. Hichia ka ngaihtuah lai in Laisiangthou a kigelh thiltung mah khat lungsim ah hong lang lian mahmah mai hi. Huai bel, Toupa’n a hehpihna ziak in a tapa neihsun Jesu ei mikhial te a ding in a hon pia a, matsak a om in rome sepaihte’n sahgohna mun bang mai a vuak leh a taksa hih sidup a om in kam khat leng apau kei. Moh neilou levi pa mei nu’n levimi sik in a thuak a, moh neilou Jesu in ei mikhial te tang in khros ah kilhlup in a hong om hi. Toupa ngaihtuahna leh deihna pen ei mihingte ngaihtuahna tunglam pek ah ahi a, Jesu Khrist khros ah a sihna enlou hi leng khovel ah genthei haksa I tuahte in Toupa iitna hon liahkhuh ding mah hi chih hon theichiang sem sak hi.
I gamsung a numei thulak louhna leh bawlsiatna namdangte bang in omkei mahleh, pautam hetlou in numei tampi in society, profession, leh niteng hunzatna a tuak thamtham uh hi. Numei sexual abuse, physical abuse leh emotional abuse victim leng tampi om a, i genkhe kei uh chih thu ahi. Clinical/psychological counsellor kiang naih a panpih poimoh kahi chih ding nuamsa lou leh theilou leng kitam hi. Counselling I chih chiang in Pathian toh na kal uh a lem masak a na pianthak teitei ngai chih hipahlou hi. Mi’n a haksatna leh puakgikte hong gen theih na ding ua ngaikhetu ginom hi masa zaw hi. Tampi te’n practical tak ah niteng puakgik leh haksatna a theihsiam chiang un Pathian iitna theisiam thei uhi. I taksa damlouh chiang in medical doctorte I naih a damdawi I nek bang in, Pathian in Leitung ah siamna pilna damna ding a azat theilouh omlou hi.
Gingtu hinkhua ah theihsiamlouh haksatna leh bawlsiatna I tuah a tam a, khenkhat te’n lungkham lua kisa in khutui naptui in hon awih ihmut hun a tam ding. Khenkhat te’n i puak gik luat ziak in I manphatna nangawn theizou nonlou I tam ding. Khenkhat te kingaisia in ngaihtuahna mumal neitheilou a I om hun a tam ding. Khenkhat te saltanna nei in suakta zou lou kisa leng I tam ding hi. A haksa mah hi. Ahi a gingtute mialtak ah in omna mun a omden thei kihilou hi. Tha thak la in, a manpha nu(mei) I hi chih theithak ni. Khitui Luanna te, thangpaihnate, manphatna himhim neilou kisaknate, nin leh kihhuai kisak nate, chingzoulou kisak nate leitung mihing I hihziak in tuak kha mah ni, zum huai leh zahlak huaina ding omlou hi. Toupa’n a iit nu(mei) manpha I hi. Toupa’n Israel te a iit dan a hilh na ding in Hosia kiang ah kizuak Gomer kitenpih leh iit ding a sawl bang in, a siangthou Toupa’n ei hon theisuak kilkel hina zen pi in hon iit veve hi. Toupa’n hon iit a, “KA TANU, A MANPHA NU(MEI) NA HI” hon chi hi!!
Notes:
1. Paite Puandum teng numei limlak pen EBCC, Bengaluru BYF day 2019 khutsiam Thilbawl apan lim kana lak khak ahi a, phone photography ahi.
2. Tangthu narratives pe’n Vaihawmmite 19 (Thukhun Lui) na akipan ahi.
Comentarios